Мо Янь “Эргэлт”
Нобелийн шагналт зохиолч Мо Янь Шандун нутгийн Гаоми тосгонд өнгөрсөн өөрийн амьдралын 1969 оноос хойших үйл явдлыг хүүрнэн өгүүлсэн энэ зохиол 10А ангийнхныгаа санасан “хүүхдүүд”-ээс эхлээд олон уншигчдад таалагдах буй заа.
Нобелийн шагналт зохиолч Мо Янь Шандун нутгийн Гаоми тосгонд өнгөрсөн өөрийн амьдралын 1969 оноос хойших үйл явдлыг хүүрнэн өгүүлсэн энэ зохиол 10А ангийнхныгаа санасан “хүүхдүүд”-ээс эхлээд олон уншигчдад таалагдах буй заа.
Сохор ч зоосгүй Парис хотноо ирсэн ч хэдхэн сарын дараа хотын хамгийн алдартай хүүхэн болж чаджээ. Дорнын эмэгтэйн дүрд хувиран уян налархай бүжиг, нүцгэн биеэрээ баян эрчүүдийг өөртөө татсан нь түүний нууц бололтой. Өөрийгөө Ява арлаас гаралтай Ази бүсгүй гэхэд цагаан арьст эрчүүд улам их сонирхон нэг хөнжилд орохын тулд хүссэн бүхнийг нь өгдөг байж. Гэвч түүний тухай энэ бүгд худал байгаад зогсохгүй ямар амьдралаас зугатаж ирснийг хэн ч мэдэхгүй.
Латин Америкийн алдарт зохиолч, Парламентийн гишүүн асан хүнээр өөрийнхөө намтрыг бичүүлж олон улсын уншигчдад хүргээд авдаг үнэхээр дэлхийн хүн юмаа.
Аль ч улсад хүүхэд залуустаа уншуулахыг хориглодог ном гэж байх. Өөрийн өв соёлыг хадгалан авч үлдэхээс эхлээд өчнөөд янзын шалтгаан байдаг байх. Миний бие харь нутагт байхдаа Барбара Дэмик “Атаархах зүйл үгүй” (Nothing to Envy) номыг Амазоноос захиалж унших гээд л бараагүй юм даа. Үзвээс тэр нутагт бас хорьсон бололтой.
2011 оны аймшигт цунамигийн дараахан Канадын нэгэн эрэгт амьдардаг зохиолч эмэгтэй далайн эргээр алхаж яваад Hello Kitty-ийн хоолны сав олжээ. Савыг онгойлгож үзвэл Францын алдарт зохиолч Марсел Прустын “Алдагдсан цагийн эрэлд” бүтээлийн хавтас бүхий том дэвтэр, эрэгтэй хүний бугуйн цаг бас хэдэн захиа байлаа.
2010 онд “Time” сэтгүүлээс түүнийг хамгийн нөлөө бүхий хүнээр зарлаж байжээ. Өдгөө 33 настай Хан Ханыг зохиолч, уралдааны машины тамирчин, блог хөтлөгч, тэрс үзэлтэн гээд тодотгох зүйл ар араасаа үргэлжилсээр.
Ахтайгаа шатар нүүх охин маань заримдаа дүрэмгүй тоглоё гэж гуйна, эсвэл дүрэм зохиож тоглоё гэж шална. Яагаад гэхээр ТААЛАГДАХГҮЙ байна гэнэ. Тогтсон хэм хэмжээнээс хальж, хайрцагнаасаа илүү сэтгэх боломжийг бид номноос олж авдаг. Таалагдахгүй байгаа учраас таалагдаж магадгүй тэр орчноо, тэр хүнээ бас л номноос хайна. Хэрэв энэ зохиолоор кино хийвэл Тамаругийн дүрийг хэрхэн гаргах бол гэдэг надад маш сонин байх болно. Дүнсгэр хэр нь нямбай, дуу цөөтэй хэр нь маш их зүйлийг мэддэг, тийм нэг гадна дотор хоёр нь тэс өөр эр. Үлгэрийн нэгэн баатар.
Японы Аллан По гэгдэх энэ эрхэм Японы шинэ үеийн уран зохиолыг дэлхий дахинд таниулахад ихээхэн хувь нэмэр оруулсан гэдгийг манай уншигчид андахгүй. Араасаа олон мундаг зохиолчдыг төрүүлсэн гэдэг нь гарцаагүй. Хүний санаанд оромгүй орчинд уншигчдыг аваачиж, цочоож, гайхашруулж, ичээж бас айлгаж дөнгөнө.
Үхлээ хүлээж хэвтэх хүн юу бодож, юунд шаналдаг тухай Толстой энэ тууждаа өгүүлжээ. Харин бидний хэлдгээр бол Иван Ильич буянгүй хүн байж. Арга ч үгүй биз, өөрийн ухаантай болж, нийгэмд хөл тавьж эхэлсэн цагаас л хар амиа хичээсэн болохоор өөрийнхөө үхлийг сонгосон нь тэр байж. “Хүн хэрхэн төрөхөө сонгодоггүй, харин хэрхэн үхэхээ өөрөө сонгодог” гэж Харуки Мураками “1Q84”-төө бичсэн байсан.
Кафкагийн бүтээлүүдийг ахин дахин уншихуйд нэгийг бодож, нөгөөг тунгаана. Гоёж чимэглэсэн яруу сайхан үгсийг хайгаад хэрэггүй, харин үгний цаана үг оршдог болохыг л мэдэх болно. Түүний өвөрмөц ертөнцтэй уншигч биднийг уулзуулсан эрхэм дуун хөрвүүлэгч нартаа баярлалаа. “Кафка монголчлогдож байна гэдэг Монголын оюун санаа эрүүл байгаагийн нэгэн шинж” (Гүн овгийн Г.Аюурзана). Богино өгүүллэгүүд нь Монгол хэлнээ орчуулагдаж байгаад уншигч би тун олзуурхаж, олон залуус Кафкад дурлаасай, ахин дахин уншаасай гэж хүснэм.